زلزله خبر نمی کند!

امروز پنجم دی ماه، روز ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی است.
کشور ما در نقطه زلزله‌خیزی از جهان واقع شده است. هر چند سال یک بار زلزله‌ای شدید در گوشه‌ای از این کشور رخ می‌دهد و خرابی‌های وسیع و تلفات انسانی گسترده‌ای برجا می‌گذارد.
شهر ما تبریز نیز بر روی گسل خطرناکی قرار گرفته و از این رو در طول تاریخ بارها دستخوش زلزله‌های مهیبی شده است. زلزله‌هایی که شهر را با خاک یکسان کرده‌اند. دیوار قطور ارک از معدود بناهایی است که در برابر این زلزله‌ها ایستادگی کرده است.
با توجه به آنچه گفته شد مسئلۀ ایمنی در برابر زلزله در کشور ما و بویژه شهر تبریز اهمیت خاصی می‌‌یابد.
بدیهی است که رعایت برخی از اصول ایمنی برعهده خود مردم است. فاصله گرفتن از پنجره‌ها در هنگام وقوع زلزله، نخوابیدن در زیر لوسترها و … از نکاتی است که رعایت آنها در کاهش تلفات ناشی از زلزله مؤثر است اما در این میان وظیفه اصلی بر دوش مسئولان است.
در گام اول لازم است که قوانینی وضع شود که سازندگان ساختمان را ملزم به ساخت بناهای ضدزلزله نماید. البته در این خصوص اقداماتی صورت گرفته است.
در حال حاضر بسیاری از ساختمان‌ها در کشور با رعایت اصول ایمنی در برابر زلزله احداث می‌شوند. اما به نظر می‌رسد که نظارت بر اجرای این قوانین به درستی انجام نمی‌شود. از این رو گاه در هنگام وقوع زلزله شاهد فروریختن ساختمان‌هایی می‌شویم که عمر چندانی ندارند و می‌بایست در برابر زلزله مقاوم بوده باشند. این امر حاکی از سهل‌انگاری و یا خیانت افراد سودجویی است که برای جان انسان‌ها ارزشی قائل نیستند. وضع قوانینی که مجازات‌های سنگینی را برای این قبیل افراد پیش‌بینی کند، مسلماً نقش مؤثری خواهد داشت.
گام بعدی، اقدام به نوسازی بافت شهرها و روستاهاست که وظیفه اساسی شهرداری‌ها و وزارت مسکن و شهرسازی و سایر نهادهای ذی‌ربط به شمار می‌رود.
حال بهتر است به جای آن که دست روی دست بگذاریم و بعد از وقوع زلزله هزینه‌های سنگینی را صرف جستجوی اجساد و نیز اسکان بازماندگان کنیم، این هزینه‌ها را برای ایمن‌سازی شهرها و روستاها خرج کنیم تا از مرگ انسان‌های بی‌گناه در اثر زلزله جلوگیری شود.
به قول شاعر:
علاجی بکن کز دلم خون نیاید
سرشک از رخم پاک کردن چه حاصل؟
در این میان اولویت مهم مسئولان شهری تبریز جلوگیری از توسعه حاشیه‌نشینی در این شهر و تلاش برای اسکان حاشیه‌نشینان در ساختمان‌های امن‌تر است. چرا که اغلب حاشیه‌نشینان بر روی گسل معروف شمال تبریز خانه ساخته‌اند که یک لرزش خفیف می‌تواند موجب ویرانی این خانه‌ها گردد.
فلذا لازم است مسئولان امر از همین امروز دست به کار شوند. شاید فردا خیلی دیر باشد.