حفاظت از خاک نیاز به ضمانت اجرایی دارد

رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی گفت: متاسفانه در خصوص حوضه دریاچه ارومیه فقط موضوع آب مطرح می‌شود، در حالی که این منطقه با بحران خاک نیز روبه رو بوده و با افزایش شوری، حاصلخیزی لازم جهت کشاوزی را از دست داده است.
روابط عمومی سازمان جهادکشاورزی استان- اکبر فتحی با اشاره به اهمیت موضوع بحران خاک، اظهار کرد: اهمیت خاک نسبت به سایر نهاده‌های تولید، آنچنان که باید مورد توجه قرار نگفته است، البته مطالبه عمومی در این خصوص باعث شد تا در سال ۹۸ شاهد تصویب و ابلاغ قانون “حفاظت از خاک” در کشور باشیم؛ در این قانون چگونگی استفاده از خاک، به عنوان بستر تولید در تمامی حوزه‌ها به خصوص بخش کشاورزی به طور صریح بیان شده است.
وی با بیان این‌که کشاورزی با خاک مرغوب و حاصلخیز ارتباط مستقیمی دارد، گفت: بخش کشاورزی مجبور است تا نسبت به سلامتی و حاصلخیزی خاک چاره‌ای بیندیشد و اقداماتی را در این راستا انجام دهد.
فتحی گفت: موضوع خاک باید همانند موضوع بحران دریاچه ارومیه مطالبه گری شود و ضمانت اجرایی در خصوص قانون حفاظت از خاک وجود داشته باشد تا با اقدامات دیگری از این قبیل، شاهد بهبود وضعیت خاک در استان باشیم.
وی با بیان این‌که اکنون، افکار عمومی نسبت به وضعیت بحرانی آب قانع شده و آن را پذیرفته است، افزود: مردم باید بدانند که بحران خاک و وضعیت کنونی این نهاده تولید در کشور همپای بحران آب بوده و این مشکل باید هر چه بیشتر مطرح شود؛ اگر یک روز در سال به عنوان روز جهانی خاک نامگذاری شده، بیانگر این است که دنیا به این پی برده که باید از خاک، شدیداً محافظت و مراقبت شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان ادامه داد: همچنین این هفته، زمان خوبی برای بیان این موضوع است؛ نباید منتظر تخصیص اعتبارات دولتی باشیم و بیشتر مردم را به سمت سرمایه گذاری در موضوع تثبیت خاک سوق دهیم.
وی با اشاره به این‌که خاک، محل نگهداری آب است، گفت: سالانه در کشورهایی همچون ایران، مبالغ هنگفتی بابت سدسازی صرف می‌شود و از طرفی نیز با افزایش تبخیر آب مواجه هستیم، به طوری که میزان تبخیر در کشور، سه برابر متوسط جهانی است؛ در حالی که اگر مواد آلی خاک به درستی حفظ و نگهداری شود، نیازی به سدسازی در اغلب موارد وجود نخواهد داشت.
فتحی با بیان این‌که خاک در معرض انواع تهدیدها همچون فرسایش و آلودگی، اظهار کرد: وقتی که از تعداد دام بیش از ظرفیت مرتع باشد، منجر به بهم خوردن تعادل دام و مرتع شده و خاک قدرت حفظ رطوبت را از دست می‌دهد که در نهایت با کمترین بارندگی، شاهد وقوع سیل و شستشوی لایه بالایی خاک خواهیم بود.
وی با اشاره به اهمیت فرهنگ سازی در جهت پی بردن به اهمیت بحران خاک، گفت: با انجام اقداماتی، می‌توان افکار عمومی را نسبت به این موضوع حساس کرد تا در اذهان جامعه روستایی، عشایری و دامداری تلقین شود که اگر می‌خواهیم در مقابل فرسایش می ایستیم تا تعادل دام و مرتع حفظ شود، فقط در راستای حفظ و صیانت از حقوق دامدار است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان متذکر شد: اگر بهره برداری از منابع به شکل کنونی تداوم یابد، در آینده هیچ یک از این منابع باقی نخواهد ماند و در واقع ضرر اصلی به تولیدکننده خواهد رسید.
وی با تقدیر از رویکرد اداره کل منابع طبیعی استان در حوزه مسائل آبخیرداری مکانیکی و بیولوژیکی، گفت: اقدامات خوبی با تخصیص اعتبارات لازم در این راستا انجام گرفته و طرح‌های آبخیزداری جهت جلوگیری از وقوع سیلاب در نقاظ مختلف استان، اجرا شده است.
فتحی با بیان این‌که قسمت اعظم تهدیدات خاک مربوط به آلودگی است، گفت: پساب ‌های روستایی و شهری، فاضلاب‌ های صنعتی به راحتی حاصلخیزی خاک را از بین می‌برد؛ در این راستا باید دستگاه‌های متولی در جهت تکمیل سیستم فاضلاب استان و تفکیک و دفن زباله تلاش جدی داشته باشند، زیرا حتی اگر دفن زباله به درستی انجام نگیرد، موجب آلودگی خاک خواهد شد.
وی ادامه داد: در قانون حفاظت از خاک نیز آمده که حفاظت محیط زیست به عنوان یک دستگاه مطالبه گر باید وارد موضوع بحران خاک شود و از تمامی واحدهای آلوده کننده حتی در بخش کشاورزی، مطالبه کنند تا خاک برای نسل‌های آتی حفظ شود.
وی در خصوص نحوه آلودگی خاک در بخش کشاورزی نیز، گفت: وقتی مقدار کود، سم و انواع نهاده‌های شیمیایی بی حد و اندازه در کشت و ذرع استفاده شود، در بلند مدت، خاک توانایی کشت و پرورش گیاه را از دست خواهد داد؛ عامل دیگری که در از بین رفتن خاک تاثیر می‌گذارد، تغییر کاربری اراضی کشاورزی است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان، اظهار کرد: قسمتی از تغییر کاربری ‌ها به جهت توسعه فضای شهری، اجرای زیرساخت‌ها و… ناگزیر بوده و برای حیات بشر لازم است، اما قسمتی از این تغییر کاربری‌ها که شامل ویلاسازی می‌شود، بی جهت بوده و اراضی حاصلخیز را نابود می‌کند.
وی افزود: یک میلیون و ۲۰۰ هکتار اراضی قابل کشت در استان وجود دارد که ۸۰۰ هزار هکتار از آن شامل اراضی دیم، ۳۰۰ هزار هکتار اراضی آبی و ۱۰۰ هکتار نیز شامل اراضی نیمه آبی می‌شود که با احتساب جمعیت چهار میلیونی استان، حدود ۲۵۰۰ متر مربع سرانه زیر کشت در استان خواهد بود.
وی متذکر شد: وضعیت خوبی به جهت سرانه زیر کشت نداریم و اگر این میزان را با ویلاسازی عده‌ای ناآگاه و سودجو از بین ببریم، قطعا وضعیت بحرانی اکنون به وضعیت بسیار بدتری خواهد رسید.